Toán tử là các ký hiệu đặc biệt hoặc từ khóa được sử dụng để thực hiện các phép toán trên các giá trị hoặc biến. Trong Python, toán tử đóng vai trò quan trọng trong việc thực hiện các phép toán số học, logic, so sánh, và nhiều loại phép toán khác. Bài viết này sẽ hướng dẫn chi tiết về các loại toán tử trong Python, bao gồm các chủ đề như các loại toán tử trong Python, thứ tự ưu tiên của toán tử, và các ví dụ minh họa.
Các loại toán tử trong Python
Python hỗ trợ nhiều loại toán tử khác nhau, bao gồm:
- Toán tử số học (Arithmetic Operators)
- Toán tử so sánh (Comparison Operators)
- Toán tử gán (Assignment Operators)
- Toán tử logic (Logical Operators)
- Toán tử bitwise (Bitwise Operators)
- Toán tử thành viên (Membership Operators)
- Toán tử nhận dạng (Identity Operators)
Toán tử số học
Toán tử số học được sử dụng để thực hiện các phép toán cơ bản như cộng, trừ, nhân, chia, v.v.
| Toán tử | Tên gọi | Ví dụ |
|---|---|---|
| + | Cộng | a + b |
| - | Trừ | a - b |
| * | Nhân | a * b |
| / | Chia | a / b |
| % | Chia lấy dư | a % b |
| ** | Lũy thừa | a ** b |
| // | Chia lấy phần nguyên | a // b |
Ví dụ về toán tử số học
python
a = 21
b = 10
# Cộng
print("a + b:", a + b)
# Trừ
print("a - b:", a - b)
# Nhân
print("a * b:", a * b)
# Chia
print("a / b:", a / b)
# Chia lấy dư
print("a % b:", a % b)
# Lũy thừa
print("a ** b:", a ** b)
# Chia lấy phần nguyên
print("a // b:", a // b)Toán tử so sánh
Toán tử so sánh được sử dụng để so sánh hai giá trị. Kết quả của phép so sánh là một giá trị boolean (True hoặc False).
| Toán tử | Tên gọi | Ví dụ |
|---|---|---|
| == | Bằng | a == b |
| != | Không bằng | a != b |
| > | Lớn hơn | a > b |
| < | Nhỏ hơn | a < b |
| >= | Lớn hơn hoặc bằng | a >= b |
| <= | Nhỏ hơn hoặc bằng | a <= b |
Ví dụ về toán tử so sánh
python
a = 21
b = 10
print("a == b:", a == b)
print("a != b:", a != b)
print("a > b:", a > b)
print("a < b:", a < b)
print("a >= b:", a >= b)
print("a <= b:", a <= b)Toán tử gán
Toán tử gán được sử dụng để gán giá trị cho biến. Python hỗ trợ nhiều loại toán tử gán khác nhau.
| Toán tử | Tên gọi | Ví dụ |
|---|---|---|
| = | Gán | a = 5 |
| += | Cộng và gán | a += 5 |
| -= | Trừ và gán | a -= 5 |
| *= | Nhân và gán | a *= 5 |
| /= | Chia và gán | a /= 5 |
| %= | Chia lấy dư và gán | a %= 5 |
| **= | Lũy thừa và gán | a **= 5 |
| //= | Chia lấy phần nguyên và gán | a //= 5 |
Ví dụ về toán tử gán
python
a = 21
a += 10
print("a += 10:", a)
a -= 5
print("a -= 5:", a)
a *= 2
print("a *= 2:", a)
a /= 3
print("a /= 3:", a)
a %= 4
print("a %= 4:", a)
a **= 2
print("a **= 2:", a)
a //= 3
print("a //= 3:", a)Toán tử logic
Toán tử logic được sử dụng để kết hợp các điều kiện và kiểm tra kết quả cuối cùng.
| Toán tử | Tên gọi | Ví dụ |
|---|---|---|
| and | Và | a and b |
| or | Hoặc | a or b |
| not | Không | not a |
Ví dụ về toán tử logic
python
a = True
b = False
print("a and b:", a and b)
print("a or b:", a or b)
print("not a:", not a)Toán tử bitwise
Toán tử bitwise được sử dụng để thực hiện các phép toán trên các bit của số nguyên.
| Toán tử | Tên gọi | Ví dụ |
|---|---|---|
| & | AND bitwise | a & b |
| OR bitwise | ||
| ^ | XOR bitwise | a ^ b |
| ~ | NOT bitwise | ~a |
| << | Dịch trái | a << 2 |
| >> | Dịch phải | a >> 2 |
Ví dụ về toán tử bitwise
python
a = 10 # 1010 in binary
b = 4 # 0100 in binary
print("a & b:", a & b) # AND bitwise
print("a | b:", a | b) # OR bitwise
print("a ^ b:", a ^ b) # XOR bitwise
print("~a:", ~a) # NOT bitwise
print("a << 2:", a << 2) # Dịch trái
print("a >> 2:", a >> 2) # Dịch phảiToán tử thành viên
Toán tử thành viên được sử dụng để kiểm tra xem một giá trị có nằm trong một dãy hay không.
| Toán tử | Tên gọi | Ví dụ |
|---|---|---|
| in | Có trong | a in b |
| not in | Không có trong | a not in b |
Ví dụ về toán tử thành viên
python
a = 10
b = [1, 2, 3, 10, 20]
print("a in b:", a in b)
print("a not in b:", a not in b)Toán tử nhận dạng
Toán tử nhận dạng được sử dụng để so sánh các đối tượng, kiểm tra xem chúng có cùng vị trí bộ nhớ hay không.
| Toán tử | Tên gọi | Ví dụ |
|---|---|---|
| is | Là | a is b |
| is not | Không là | a is not b |
Ví dụ về toán tử nhận dạng
python
a = 10
b = 10
c = [1, 2, 3]
d = [1, 2, 3]
print("a is b:", a is b)
print("c is d:", c is d)
print("c is not d:", c is not d)Thứ tự ưu tiên của toán tử trong Python
Thứ tự ưu tiên của toán tử xác định thứ tự mà các toán tử được đánh giá trong một biểu thức. Nếu một biểu thức chứa nhiều toán tử, thứ tự ưu tiên sẽ quyết định toán tử nào được đánh giá trước.
Bảng thứ tự ưu tiên của toán tử
| Mức | Toán tử | Mô tả |
|---|---|---|
| 1 | () | Dấu ngoặc đơn |
| 2 | ** | Lũy thừa |
| 3 | +x, -x, ~x | Dấu cộng, dấu trừ, NOT bitwise |
| 4 | *, /, //, % | Nhân, chia, chia lấy phần nguyên, chia lấy dư |
| 5 | +, - | Cộng, trừ |
| 6 | <<, >> | Dịch trái, dịch phải |
| 7 | & | AND bitwise |
| 8 | ^ | XOR bitwise |
| 9 | ||
| 10 | ==, !=, >, >=, <, <=, is, is not, in, not in | So sánh, kiểm tra thành viên, kiểm tra nhận dạng |
| 11 | not | NOT logic |
| 12 | and | AND logic |
| 13 | or | OR logic |
Ví dụ về thứ tự ưu tiên của toán tử
python
a = 10
b = 20
c = 30
# Thứ tự ưu tiên của toán tử
result = a + b * c
print("a + b * c:", result) # Kết quả: 610
# Sử dụng dấu ngoặc đơn để thay đổi thứ tự ưu tiên
result = (a + b) * c
print("(a + b) * c:", result) # Kết quả: 900Kết luận
Toán tử là một phần quan trọng trong lập trình Python, giúp thực hiện các phép toán và kiểm tra điều kiện. Bài viết này đã giới thiệu chi tiết về các loại toán tử trong Python, bao gồm toán tử số học, toán tử so sánh, toán tử gán, toán tử logic, toán tử bitwise, toán tử thành viên, và toán tử nhận dạng. Ngoài ra, bài viết cũng đã trình bày về thứ tự ưu tiên của toán tử trong Python và cách sử dụng chúng trong các biểu thức. Hy vọng rằng bạn đã có thể hiểu rõ hơn về cách sử dụng toán tử trong Python và sẵn sàng viết mã Python của riêng mình.
