Giới thiệu
Rust là một ngôn ngữ lập trình mạnh mẽ và hiện đại, được phát triển bởi Mozilla từ năm 2010. Rust nổi bật với khả năng quản lý bộ nhớ an toàn, giúp loại bỏ các lỗi truy cập và rò rỉ bộ nhớ. Ngôn ngữ này hỗ trợ xử lý đồng thời hiệu quả và lập trình hệ thống mạnh mẽ, phù hợp cho nhiều loại dự án, từ ứng dụng web đến phần mềm hệ thống. Theo năm 2024 trong khảo sát Developers Survey của Stack Overflow, Rust vẫn là một trong những ngôn ngữ lập trình được yêu thích nhất trong cộng đồng lập trình viên.
Trong bài viết này, chúng ta sẽ cùng nhau:
- Hướng dẫn cài đặt Rust trên các hệ điều hành khác nhau.
- Giới thiệu các tiện ích mở rộng (extensions) và công cụ cần thiết để bắt đầu lập trình trong Rust.
Hướng dẫn cài đặt Rust
1. Cài đặt Rust trên Linux và Mac
Cài đặt Rust trên hệ điều hành Linux hoặc Mac rất đơn giản, bạn chỉ cần chạy lệnh sau trong Terminal:
curl https://sh.rustup.rs -sSf | shNếu cài đặt thành công, bạn sẽ thấy dòng chữ "Rust is installed now. Great!". Khi lần tiếp theo đăng nhập vào máy, PATH cần thiết sẽ tự động được thêm vào. Nếu muốn bắt đầu ngay, bạn sẽ cần thêm thủ công PATH vào shell mà bạn đang sử dụng. Ví dụ:
- Đối với Bash, thêm vào file .bashrc
- Đối với Zsh, thêm vào file .zshrc
bash
# Thêm vào cuối file
source $HOME/.cargo/envSau đó, hãy khởi động lại Terminal.
2. Kiểm tra phiên bản Rust
Sau khi cài đặt, bạn có thể kiểm tra phiên bản Rust đã cài đặt bằng cách sử dụng lệnh:
rustc --versionNếu không có lỗi, Terminal sẽ hiển thị phiên bản Rust hiện tại, ví dụ như rustc 1.79.0 (129f3b996 2024-06-10).
3. Cài đặt Rust trên Windows
Có hai cách để cài đặt Rust trên Windows:
Cách 1: Cài qua WSL (khuyến nghị)
Nếu chưa có WSL, bạn có thể tham khảo hướng dẫn cài đặt WSL, sau đó thực hiện các bước giống như đã làm trên Linux.
Cách 2: Cài Visual Studio C++ Build Tools
Sau khi cài Visual Studio C++ Build Tools, bạn cần tải xuống và chạy file rustup-init.exe.
4. Cài đặt Rust Analyzer
Rust Analyzer là một công cụ phân tích mã nguồn cho Rust. Nó cung cấp nhiều tính năng hữu ích như kiểm tra lỗi, gợi ý sửa đổi, và các công cụ hỗ trợ phát triển Rust hiệu quả hơn.
Nếu bạn sử dụng Visual Studio Code, chỉ cần tải tiện ích mở rộng Rust Analyzer. Còn nếu bạn sử dụng IDE hoặc trình soạn thảo khác, hãy thiết lập theo hướng dẫn tại link này.
Viết chương trình Hello World
Bây giờ, hãy cùng nhau viết chương trình đơn giản đầu tiên với Rust. Tạo một file có đuôi .rs bất kỳ bằng lệnh:
touch hello.rsMở file vừa tạo với trình soạn thảo của bạn và thêm đoạn code sau:
rust
fn main() {
println!("Hello, world!!!");
}5. Biên dịch và chạy chương trình
Để biên dịch mã nguồn Rust sang mã máy, sử dụng lệnh:
rustc hello.rsSau đó, để thực thi file đã biên dịch, bạn sử dụng:
./hello # trên Linux hoặc Mac
.
\hello.exe # trên WindowsKhi bạn đã biên dịch thành công, bạn có thể gửi file hello sang máy tính khác và vẫn có thể chạy mà không cần cài đặt Rust trên đó.
6. Tìm hiểu về Cargo
Cargo là hệ thống build và quản lý gói (package manager) của Rust. Cargo giúp bạn thực hiện nhiều tác vụ như biên dịch mã, quản lý dependencies tương tự như Npm trong Node.js hay Composer của Laravel.
Cách sử dụng Cargo
- Khởi tạo dự án mới:
Chạy lệnh sau để tạo dự án mới:
cargo new hello_cargoSau khi thực hiện, Cargo sẽ tạo một cấu trúc thư mục cho dự án:
hello_cargo
│
└───src
│ │ main.rs
│
└───target
| │ ...
|
|--- Cargo.lock
|--- Cargo.toml- src/main.rs: Đây là file mã chính của dự án Rust của bạn.
- target/: Thư mục này do Cargo tạo khi build project, chứa file đã biên dịch và các artifacts.
- Cargo.lock: File này giúp quản lý phiên bản của các dependencies.
- Cargo.toml: Thư viện này khai báo thông tin và dependencies cần thiết cho dự án.
- Biên dịch và thực thi mã:
Chạy lệnh sau để biên dịch và thực thi mã:
cargo runSau khi chạy lệnh trên, nếu bạn đã tạo dự án Cargo, file main.rs sẽ có sẵn đoạn mã Hello World:
rust
// src/main.rs
fn main() {
println!("Hello, world!");
}Chạy lệnh cargo run, Cargo sẽ biên dịch mã và thực thi chương trình.
- Biên dịch mà không chạy:
Nếu muốn chỉ biên dịch mà không chạy, bạn có thể dùng lệnh:
cargo build- Kiểm tra lỗi trong mã:
Chạy lệnh này để kiểm tra những lỗi trong mã của bạn mà không tạo file binary:
cargo checkHai lệnh quan trọng này giúp bạn phát hiện lỗi sớm và đảm bảo rằng mã có thể biên dịch ngay cả trước khi bạn muốn tạo file binary cuối cùng.
Kết luận
Trong bài viết này, chúng ta đã tìm hiểu về cách cài đặt Rust, viết một chương trình "Hello World", và khám phá công cụ Cargo. Nếu bạn đang muốn khám phá Rust, đừng ngần ngại bắt đầu ngay! Hãy cài đặt Rust, thử nghiệm với một số dòng mã, và khám phá các tính năng thú vị mà Rust mang lại. Chúc bạn có những trải nghiệm vui vẻ với Rust!
Cảm ơn bạn đã dành thời gian theo dõi bài viết này.
Tài liệu tham khảo
https://doc.rust-lang.org/book/
source: viblo
