Hướng Dẫn Tái Cấu Trúc Code để Đảm Bảo Chất Lượng: Nguyên Tắc Clean Code
1. Khi nào cần tái cấu trúc để đảm bảo Clean Code
Trong quá trình phát triển phần mềm, việc tái cấu trúc code là điều không thể thiếu để duy trì chất lượng. Dưới đây là những tiêu chí giúp bạn xác định khi nào cần thực hiện tái cấu trúc theo các nguyên tắc Clean Code:
a. Code Đang Làm Việc
Việc tái cấu trúc chỉ nên được thực hiện trên những đoạn code mà bạn đang làm việc. Đầu tư thời gian để cải thiện code cho những người đọc trong tương lai có thể không mang lại giá trị thiết thực. Nếu đoạn code hiện có hoạt động ổn định lâu dài, đừng mạo hiểm thay đổi vì muốn nó trở nên “sạch sẽ” hơn.
b. Khó Hiểu hoặc Khó Thay Đổi
Tái cấu trúc sẽ cần thiết khi bạn cảm thấy đoạn code đang xử lý khó hiểu hoặc khó thay đổi. Nếu bạn chỉ cần chỉnh sửa một lỗi nhỏ và code đủ dễ đọc, hãy thực hiện sửa lỗi và tiếp tục công việc. Đừng để việc tái cấu trúc làm gián đoạn quy trình phát triển của bạn khi không cần thiết.
c. Đảm Bảo Đủ Test Coverage
Trước khi thực hiện bất kỳ thay đổi nào, hãy đảm bảo bạn đã có đủ test coverage để bảo vệ mình khỏi những sự cố không mong muốn (regression). Điều này sẽ giúp bạn an tâm hơn khi tái cấu trúc code.
2. Ngăn Chặn Tâm Lý "Cửa Sổ Bị Hỏng"
Chắc hẳn bạn đã từng làm việc với một code base kém chất lượng, nơi mà các lập trình viên không còn cảm thấy tự hào về sản phẩm của mình. Đó là hệ quả của nhiều sự thỏa hiệp nhỏ. Một nghiên cứu từ ấn bản tháng 3 năm 1982 của tờ Atlantic cho thấy, một tòa nhà với cửa sổ bị vỡ không được sửa chữa dễ dẫn đến tình trạng xuống cấp hơn. Hãy giữ cho code base của bạn sạch sẽ và tránh để những lỗi lặp lại đe dọa chất lượng của toàn bộ dự án.
✅ Để duy trì Clean Code, chúng ta cần tự hào và chăm sóc code base của mình, không để những sai lầm trong quá khứ phá hoại mọi nỗ lực của bạn.
3. Đánh Giá Code và Lập Trình Cùng Nhau
Trong xây dựng, thanh tra thường xuyên kiểm tra để bảo đảm chất lượng. Sự tương tự này cũng nên được áp dụng trong phát triển phần mềm:
- Code Review là phương pháp hiệu quả giúp duy trì chất lượng code và ngăn chặn tư duy "cửa sổ bị hỏng". Đảm bảo rằng các lập trình viên biết rằng code của họ sẽ bị đánh giá sẽ khuyến khích họ chăm chút hơn cho sản phẩm của mình.
- Thiết lập hướng dẫn rõ ràng cho code review giúp mọi người hiểu rõ sự mong đợi và các quy tắc cần tuân thủ.
- Việc đánh giá code cũng đảm bảo tính dễ đọc; người đánh giá phải có khả năng hiểu và phân tích code để thực hiện đánh giá chính xác.
Cân Nhắc Lập Trình Theo Cặp (Pair Programming)
Pair programming cung cấp nhiều lợi ích, trong đó có việc nâng cao chất lượng code. Làm việc cùng nhau giúp các lập trình viên hạn chế dùng các cách viết code khó hiểu. Pair programming cũng hỗ trợ việc đặt tên và tái cấu trúc, giúp cho quá trình lập trình trở nên rõ ràng hơn.
4. Quy Tắc Của Boy Scout
"Hãy để lại khu cắm trại sạch hơn một chút so với khi bạn tìm thấy nó." - Robert C. Martin
Quy tắc này nhắc nhở chúng ta nên để lại code tốt hơn một chút sau mỗi lần làm việc. Nếu chúng ta thực hiện những thay đổi nhỏ nhưng tích cực mỗi ngày, code base sẽ luôn ở trạng thái tốt nhất.
5. Tổng Kết
Chúng ta không nên vội vàng trong việc tái cấu trúc code.
- Tái cấu trúc khi cần thiết: Chỉ thực hiện khi thật sự cần, và đảm bảo rằng quy mô thay đổi tương thích với quy mô tái cấu trúc.
- Thiết lập và duy trì các tiêu chuẩn: Việc duy trì chất lượng code là điều cần thiết để giữ cho code luôn sạch sẽ.
- Chú ý kiểm tra và theo dõi: Đánh giá thường xuyên sẽ giúp kiểm soát tình trạng của code và phát hiện kịp thời các vấn đề.
- Thử Pair Programming: Nếu chưa thực hiện, hãy bắt đầu thử để cải thiện quá trình làm việc của bạn nhiều hơn.
- Áp dụng quy tắc Boy Scout: Nhớ luôn cố gắng làm cho code tốt hơn một chút sau mỗi lần làm việc.
Cảm ơn bạn đã đọc bài viết này. Nếu bạn thấy nội dung hữu ích, hãy để lại một vote và hẹn gặp lại trong bài viết tiếp theo! 🚀
source: viblo
