Phân Biệt Modal và Dialog trong Thiết Kế Giao Diện Người Dùng (UI)

Trong lĩnh vực thiết kế giao diện người dùng (UI), hai thuật ngữ "modal" và "dialog" thường được sử dụng mà không làm rõ sự khác biệt giữa chúng. Tuy nhiên, chúng có những ý nghĩa riêng biệt và việc hiểu rõ từng loại sẽ giúp bạn sử dụng chúng một cách hiệu quả hơn.

Modal Là Gì?

• Định nghĩa: Modal là một thành phần UI tạo ra trạng thái tạm thời, ngăn chặn người dùng tương tác với phần còn lại của giao diện cho đến khi họ thực hiện hành động nào đó hoặc đóng modal.
• Đặc điểm chính: Modal yêu cầu người dùng tập trung vào nội dung bên trong trước khi tiếp tục với các tác vụ khác trong ứng dụng. Điều này có thể là xác nhận một hành động quan trọng, điền vào biểu mẫu, hoặc xử lý cảnh báo.
• Trường hợp sử dụng điển hình:
  • Hiển thị lời nhắc xác nhận (ví dụ: "Bạn có chắc chắn muốn xóa không?")
  • Cảnh báo hoặc thông báo lỗi
  • Hộp thoại xác thực (ví dụ: đăng nhập vào hệ thống)
  • Chọn các tùy chọn bắt buộc trước khi tiếp tục (ví dụ: "Bạn có muốn lưu thay đổi không?")

Ví dụ: Một hộp thoại yêu cầu xác nhận người dùng trước khi xóa một tệp.

Dialog Là Gì?

• Định nghĩa: Dialog là thuật ngữ chung cho bất kỳ thành phần UI nào cho phép tương tác với người dùng, điều này có thể là modal hoặc non-modal.
• Đặc điểm chính: Dialog không nhất thiết ngăn chặn tương tác với phần khác của giao diện và có thể cho phép người dùng tiếp tục tương tác còn lại trong ứng dụng.
• Trường hợp sử dụng điển hình:
  • Yêu cầu người dùng nhập liệu (như hộp tìm kiếm hoặc cài đặt)
  • Hiển thị thông tin (ví dụ: thông báo lỗi hoặc cảnh báo)
  • Thực hiện quy trình tương tác nhiều bước.

Ví dụ: Một hộp thoại yêu cầu người dùng nhập thông số mà vẫn cho phép họ tương tác với các phần khác của ứng dụng.

So Sánh Giữa Modal và Dialog

1. Chặn Tương Tác:

   • Modal chặn hoàn toàn tương tác với giao diện chính cho đến khi đóng.
   • Dialog có thể chặn hoặc không, tùy thuộc vào việc nó có phải là modal hay non-modal.

2. Trường Hợp Sử Dụng:

   • Modal được sử dụng cho các quyết định quan trọng cần sự chú ý từ người dùng.
   • Dialog có thể được dùng trong nhiều tình huống khác nhau, không nhất thiết phải chặn giao diện.

Hướng Dẫn Sử Dụng Phần Tử Dialog Trong HTML

Phần tử dialog trong HTML cho phép bạn tạo ra các modal và dialog một cách dễ dàng và nhanh chóng.

Cấu Trúc Cơ Bản

Phần tử dialog vô cùng đơn giản:

<dialog>
  <!-- Nội dung của Dialog -->
</dialog>

Mặc định, dialog sẽ ẩn. Bạn có thể hiển thị nó bằng thuộc tính open, nhưng hãy sử dụng phương thức JavaScript show() và showModal() để điều khiển hành vi mở:

const dialog = document.querySelector("dialog");
dialog.show(); // Mở dialog non-modal
dialog.showModal(); // Mở dialog modal

Đóng Dialog

Để đóng dialog, có thể sử dụng phương thức close(), và nếu là modal, hãy nhấn phím Esc:

dialog.close(); // Đóng dialog

Hỗ Trợ Khả Năng Truy Cập

Ưu điểm lớn của phần tử dialog là nó tự động quản lý khả năng truy cập với các thuộc tính aria và tiêu điểm, giúp tạo ra các ứng dụng dễ sử dụng hơn.

Định Dạng Phần Tử Dialog

Bạn có thể tùy chỉnh giao diện dialog bằng CSS:

dialog {
  z-index: 10;
  margin-top: 10px;
  background: green;
  border: none;
  border-radius: 1rem;
}

Ngoài ra, việc tùy chỉnh background của modal bằng ::backdrop cũng đóng góp vào diện mạo của modal:

dialog::backdrop {
  background-color: rgba(250, 100, 250, 0.25); /* Màu tím nửa trong suốt */
}

Tính Năng Nâng Cao của Phần Tử Dialog

Biểu Mẫu Bên Trong Dialog

Bạn có thể chứa biểu mẫu bên trong dialog. Khi sử dụng method="dialog", dialog sẽ tự động đóng khi biểu mẫu được gửi:

<dialog>
  <form method="dialog">
    <input type="text" />
    <button type="submit">Gửi</button>
  </form>
</dialog>

Nút Hủy

Thêm nút hủy để đóng dialog mà không gửi biểu mẫu:

<dialog>
  <form>
    <input type="text" />
    <button formmethod="dialog" type="submit">Hủy</button>
    <button type="submit">Gửi</button>
  </form>
</dialog>

Đóng Khi Nhấp Ngoài

Để đóng dialog khi người dùng nhấp bên ngoài nó, bạn có thể thêm trình lắng nghe sự kiện:

dialog.addEventListener("click", e => {
  const dialogDimensions = dialog.getBoundingClientRect();
  if (
    e.clientX < dialogDimensions.left ||
    e.clientX > dialogDimensions.right ||
    e.clientY < dialogDimensions.top ||
    e.clientY > dialogDimensions.bottom
  ) {
    dialog.close();
  }
});

Kết Luận

Phần tử dialog trong HTML là một công cụ mạnh mẽ để xây dựng các modal và hộp thoại với khả năng truy cập cao. Với các phương thức như show(), showModal() và close(), bạn có thể dễ dàng quản lý hành vi của dialog, đồng thời tạo ra những modal và dialog tùy chỉnh phù hợp với nhu cầu thiết kế của bạn.
source: viblo